wereldduurzaamheidscentrum friesland
prijsvraag:2009
U.F.O.L. Universal feedbackloop of life.
Het Nederlandse landschap dat gedurende honderden jaren achterheen is getransformeerd, vormt een technische constructie. Dit is overal concreet te zien door dijken, sluizen en gemalen. Deze specifieke omgang met het landschap heeft er voor gezorgd dat de Nederlander achter de dijken en de duinen veilig kan leven. Voorheen werden technische grenzen tussen landschap en zee eenduidig vastgelegd. Het betekende het water zoveel mogelijk tegen houden. Daar is onder andere sinds de Oosterscheldekering in 1980 verandering in gekomen. Als flexibele ‘dijk’ kan deze tegenwoordig op grote schaal water doorlaten, maar kan ook bij gevaarlijk hoog water de zee veilig tegenhouden. Met deze flexibele, technische wijze van omgaan van zee met landschap is een fundamentele verandering aangebroken. Binnendijks ontstaan bijvoorbeeld nieuwe soorten landschap door vermenging van zout en zoet water. Door onze technische kijk op landschap en bebouwing veranderen wij onze omgeving. Maar omgekeerd is dat ook het geval. Het veranderde landschap transformeert de mens. We hebben dit de universele feedbackloop van het leven genoemd. Een flexibele technische constructie, in de vorm van een moderne dijk, verschijnt in ons dagelijks leven niet anders dan als een feedbacksysteem. Een wereldduurzaamheidscentrum zou ook een Universal feedbackloop of life. U.F.O.L. moeten zijn.
Concept
Het uitgangspunt voor het ontwerp is gevonden door een eenvoudig programma.
- Tentoonstellingsruimte + kantoor
- Entree
- Restaurant
- Filmzaal
- Uitkijkpunt
Het ontwerp concentreert zich rond 5 ruimtelijke programmaonderdelen. Ze zijn qua vorm verschillend ontworpen om ze juist flexibel ten opzichte van elkaar te maken. Er zijn verschillende configuraties mogelijk naar gelang een gekozen locatie. De programmaonderdelen kunnen aan elkaar geschakeld worden aan 1 kant van de dijk, of aan twee kanten van de dijk. Met of zonder waterdoorgang al naar gelang de mogelijkheid van energieopwekkers.
Om tot een optimale configuratie (afhankelijk van energie) van de programmaonderdelen te komen zijn aan de ontwerponderdelen duurzaamheidelementen toegevoegd. De twee belangrijkste zijn: een turbine voor het leveren van stroom (de getijden van zee), die dankzij de getijden van zee en de blue Energy (levert stroom door vermenging van zout- en zoet water). Deze twee energiesystemen worden aan het ontwerp gekoppeld. Deze koppeling maakt tegelijkertijd de plaats voor het wereldduurzaamheidscentrum duidelijk: De Lorenz sluizen aan de afsluitdijk. Het ‘monument’ krijgt hiermee een nieuw leven in het energieleveringproces. Een nieuw ontwerpgeheel: Een wereldduurzaamheidcentrum, dankzij de Lorenz Sluizen en vice versa. Daarnaast zijn er bekende eenvoudige energiesystemen per ontbrekend programmaonderdeel toegevoegd. Windenergie, zonne-energie, warmteopslag, grijswatersysteem in groen dak completeren het ontwerp. Het gebouw is een lichte constructie; o.a de filmzaal hangt tussen twee zware sluizen in.
Het architectonische karakter van het ontwerp ligt in de bijzondere ervaring van de ruimte en techniek. Een architectonische route gaat door de dijk heen. Twee kanten van de dijk zijn te bezichtigen, Er is een uitkijktoren voor vergezicht en daarnaast het visuele contact met het technische vernuft van de nieuwe ‘sluis’ ; Een watermachine met turbine en Blue energy tussen de Waddenzee en het flexibele meer( zout-zout water) aan de kant van het IJsselmeer.